paratiritiskoukourigos.jpgΑπομο-
νωμένος, όσο είναι δυνατόν στην εποχή του Ιντερνετ, στο Σιδηροχώρι Σερρών, ένας πρώην φυσικός, ο Γιάννης Κουκουρίγκος, φτιάχνει κιθάρες. Τόσο πρότυπες και μοναδικές, που ο Αλ Ντι Μέολα έδινε 7.000 ευρώ για μία από αυτές. Ψάχνει, βρίσκει, μελετά και ενδιαφέρεται για οτιδήποτε αφορά την κιθάρα. Δεν είναι όμως μουσικός κι ούτε ξέρει να παίζει κιθάρα. Είναι φυσικός και οργανοποιός και μαζί με τον αδελφό του έχουν στήσει ένα μικρό εργαστήριο οργανοποιίας στο χωριό τους, το Σιδηροχώρι Σερρών. Πολλοί μουσικοί ξέρουν καλά το όνομα και τη δουλειά του Γιάννη Κουκουρίγκου και του αδελφού του Τάσου. Δικές τους δημιουργίες κρατούν, ανάμεσα σε πολλούς άλλους, ο Γιώργος Νταλάρας, ο Κώστας Κοτσιώλης και ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου.
Το πρόγραμμά σας περιήγησης μπορεί να μην υποστηρίζει την προβολή αυτής της εικόνας.

Πάνω ο Γιάννης Κουκουρίγκος (δεξιά) και ο αδελφός του Τάσος (αριστερά) στο εργαστήρι τους. Αριστερά: Κιθάρες και λαγούτα της προσωπικής τους οργανοποιίας


Κι όχι μόνον αυτοί. Κατασκευαστές μιας πρότυπης κιθάρας με τροποποιημένο αντηχείο που, βασισμένο σε στοιχεία της μεσογειακής οργανοποιίας, βοηθά στην καλύτερη λειτουργία του μουσικού οργάνου, οι δύο αδελφοί Κουκουρίγκου δέχτηκαν μια προσφορά 7.000 ευρώ από τον Αλ Ντι Μέολα. Ηθελε να αποκτήσει ένα μοναδικό τους μοντέλο. «Αρνηθήκαμε όμως γιατί εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή δεν μπορούσαμε να διαχειριστούμε μια τέτοια σχέση». Το μοντέλο που δεν πούλησαν κατέληξε ωστόσο σε εξίσου έμπειρα χέρια. Τον Αύγουστο του 2006 ο καθηγητής του παρισινού Κονσερβατουάρ, Ρολάν Ντιένς, ανέλαβε με ένα μικρό ρεσιτάλ να παρουσιάσει την καινούργια κιθάρα στο διεθνές φεστιβάλ του Μπρνο.

Δεν ήταν τότε η πρώτη φορά που οι δύο οργανοποιοί απέσπασαν εύσημα για τη δουλειά τους. Το όνομά τους π.χ. περιλαμβάνεται σε μια ανθολόγηση των μελών της GAL (Guild of American Luthiers) με το σχόλιο «μια ριζοσπαστική άποψη για την κιθάρα».

«Η κιθάρα ήταν ένα ελληνικό όργανο σπουδαίο, όταν δεν βρισκόταν στα στενά όρια του ελληνικού κράτους. Η κοσμοπολίτικη έκφανσή του άρχισε να υποχωρεί όταν άρχισε και η Ελλάδα να υποχωρεί. Ηταν βέβαια κι ένα όργανο διεθνές που έφτασε μέχρις εδώ, αγκαλιάζοντας τις παραδόσεις των λαών, όπως το μπαρόκ της Ευρώπης, τον ήχο των γύφτων της Ανδαλουσίας... Σήμερα λένε όλοι ότι η κιθάρα σταμάτησε να εξελίσσεται. Εμείς,τολμώ να πω, αποδείξαμε ότι δεν είναι αλήθεια...», λέει ο Γιάννης Κουκουρίγκος.

Η ενασχόλησή του με τα μουσικά όργανα ξεκίνησε ήδη από τα φοιτητικά του χρόνια, στη Θεσσαλονίκη. Αυτός ήταν και ο λόγος που είχε στραφεί εξαρχής στη Φυσική. Αργότερα έκλεισε το φροντιστήριο που είχε ανοίξει διδάσκοντας Φυσική, για να αφοσιωθεί στην «τρέλα» του, την κατασκευή και τη μελέτη πρώτα πρώτα των νυκτών οργάνων της Ανατολικής Μεσογείου (μπουζούκι, λαούτο, ούτι κ.ά.). Ερεύνησε τη γεωμετρία του αντηχείου τους επί χρόνια ολόκληρα, αλλά δεν κράτησε τα αποτελέσματα των ερευνών του για τον εαυτό του: τα διένειμε μέσω των δύο ιστοσελίδων που διατηρεί (www.lutherie.gr και www.alectorguitars.gr).

«Ζούμε σε ένα μικρό χωριό 60 κατοίκων κοντά στην Κερκίνη. Φτιάχνουμε μόνοι μας το ψωμί μας, καλλιεργούμε τα κηπευτικά μας κι όμως μέσω του Διαδικτύου επικοινωνούμε με ολόκληρο τον κόσμο», επιβεβαιώνει ο Γιάννης Κουκουρίγκος. Η ζωή του συνδυάζει γοητευτικά την καλλιέργεια των κηπευτικών, την οργανοποιία αλλά και την αναζήτηση π.χ. του γεωμετρικού αλγόριθμου του σκάφους της κιθάρας: επί 11 χρόνια αναζητούσε τον τύπο που διευκολύνει αφάνταστα την κατασκευή του μουσικού οργάνου.

Ταυτόχρονα με όλα αυτά, οι αδελφοί Κουκουρίγκου παρουσίασαν τις δημιουργίες τους σε δύο εκθέσεις στο Κρατικό Ωδείο της Θεσσαλονίκης (1997) και στο Μουσείο «Φοίβος Ανωγειανάκης» (1998) και έπειτα από αυτές δέχτηκαν πρόταση του Δήμου Καστοριάς να οργανώσουν τη Σχολή Λαϊκής Οργανοποιίας. Κι αυτό έκαναν. Δίδαξαν στη Σχολή, διοργάνωσαν και διεθνές συνέδριο οργανοποιίας αλλά τελικά αποχώρησαν το 2002 για να επιστρέψουν στις δικές τους έρευνες.
Το πρόγραμμά σας περιήγησης μπορεί να μην υποστηρίζει την προβολή αυτής της εικόνας.


Το μπουζούκι του Σταθόπουλου

Η πιο πρόσφατη (της τελευταίας 10ετίας, δηλαδή) έρευνα του Γιάννη Κουκουρίγκου αφορά την καταγωγή του μπουζουκιού. Κι αυτή ήταν που τον οδήγησε στη Σμύρνη του 1837. Από εκεί ξεκινά η αρκετά γνωστή μυθιστορηματική ιστορία της, εκ Μαγούλας Λακωνίας, οικογένειας Σταθόπουλου, της ίδιας που κρύβεται πίσω από την ανθηρή βιοτεχνία κατασκευής μουσικών οργάνων «Epiphone» στην Αμερική. Ξυλέμπορος ο Κωνσταντίνος Σταθόπουλος μεταναστεύει, για το καλό της δουλειάς του, οικογενειακά στη Σμύρνη. Στο κοσμοπολίτικο και μουσικόφιλο περιβάλλον της, ο γιος του Αναστάσιος στρέφεται στην οργανοποιία. Ανάμεσα στα μουσικά όργανα που βγάζει το εργαστήριό του περιλαμβάνεται και το νεογέννητο μπουζούκι: κατασκευασμένο για τις ανάγκες του ρεμπέτικου, έχει υβριδικό χαρακτήρα. Το αντηχείο του έχει τις γραμμές του λαούτου και το μακρύ «μανίκι» του παραπέμπει στον ταμπουρά -αν και έχει λιγότερες χορδές και υψηλότερα κουρδίσματα από αυτόν.

Αυτή τη φόρμα παίρνει μαζί του ο Αναστάσιος, όταν το 1903 μεταναστεύει στην Αμερική μαζί με την πολυμελή του οικογένεια. Εκεί εργάζεται ως οργανοποιός και, παράλληλα με το τυπικό μπουζούκι της εποχής, κατασκευάζει κι ένα προσωπικό μοντέλο επηρεασμένο από το μαντολίνο και διακοσμημένο πολυτελώς. Τα μπουζούκια του φτάνουν στην Ελλάδα. Με ένα τέτοιο όργανο από την Αμερική φαίνεται πως εικονίζεται ο Βαμβακάρης στη διάσημη φωτογραφία της Τετράδας του Πειραιά.

Ο γιος του Αναστάσιου, Επαμεινώνδας, αριστούχος του Πανεπιστημίου της Κολούμπια, αναλαμβάνει την οικογενειακή επιχείρηση το 1915. Διορατικός, αντιλαμβάνεται εγκαίρως την επερχόμενη μόδα του μπάντζο και στρέφει το ενδιαφέρον του προς τα εκεί. Η κίνησή του τον φέρνει σε απόσταση αναπνοής από τους κολοσσούς κατασκευαστές Martin και Gibson. Μετονομάζοντας την επιχείρηση σε House of Stathopoulos, καταλήγει στην τελική ονομασία Epiphone (φωνή του Επαμεινώνδα) λίγο πριν από τη θριαμβευτική άφιξη της κιθάρας. Κάποια από τα μοντέλα που φτιάχνει η Epiphone δανείζονται μάλιστα ονόματα από τη Μυθολογία (Olympus, Apollo). Η επιχείρηση προχωρά, εξαγοράζει εταιρείες, εισάγει νέες τεχνολογίες, κατασκευάζει τις πρώτες ηλέκτρικές κιθάρες και κάνει εξαγωγές σε όλο τον κόσμο. Στην κορυφή της επιτυχίας ο Επαμεινώνδας πεθαίνει από λευχαιμία στα 49 του χρόνια. Η επιχείρηση παρακμάζει και τελικά αγοράζεται από τη Gibson....
Πρόσφατα του αφιέρωσε ΄νεα εξαιρετικό δημοσίευμα στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, η δημοσιογράφος της Ναταλί Χατζηαντωαντωνίου.
Βασικές πηγές της έρευνας του Γιάννη Κουκουρίγκου είναι τα βιβλία των Jim Fish «The House of Stathopoulo» και Walter Carter «Epiphone, the complete History». Η έρευνά του, που εστιάζεται στη συμβολή της οικογένειας Σταθόπουλου στη δημιουργία του μπουζουκιού (κι όχι στη γνωστή τους συμβολή στις κιθάρες), τον έφερε όμως και στη Σπάρτη, σε αναζήτηση στοιχείων. Βρήκε κι εκεί πληροφορίες και γνώστες της ιστορίας των Σταθόπουλων. Γι' αυτό υπόσχεται ότι και σ' αυτόν τον τομέα της παθιασμένης του ενασχόλησης, θα υπάρξει συνέχεια... **

Διαβάστε επίσης: